Αρχείο μηνός Νοέμβριος 2025

Η ιστορία του χώρου ξεκινά από ένα ρωμαϊκό φρούριο (Castellum Trajectum) και μια μικρή ξύλινη εκκλησία τον 7ο αιώνα. Στη συνέχεια, ο ιεραπόστολος Άγιος Γουίλιμπρορντ ανοικοδόμησε τον ναό και τον αφιέρωσε στον Άγιο Μαρτίνο της Τουρ, τον Ρωμαίο στρατιώτη που μοιράστηκε τον κόκκινο μανδύα του με έναν ζητιάνο. Ο σημερινός ναός, ένα γοτθικό αριστούργημα, ξεκίνησε να χτίζεται το 1254 στα θεμέλια μιας παλαιότερης ρωμανικής εκκλησίας.

Χρειάστηκαν σχεδόν τρεις αιώνες για την ολοκλήρωσή του, με τον πύργο, τον εμβληματικό Domtoren, να ολοκληρώνεται το 1382, ο οποίος είναι και ο ψηλότερος εκκλησιαστικός πύργος στην Ολλανδία. Το πιο συγκλονιστικό γεγονός στην ιστορία του ναού συνέβη την 1η Αυγούστου 1674. Μια σφοδρή καταιγίδα (που λανθασμένα θεωρήθηκε τυφώνας) προκάλεσε την κατάρρευση του κεντρικού κλίτους (του ναού) της εκκλησίας.

Το Αποτέλεσμα: Ο ναός χωρίστηκε στα δύο. Ο Πύργος Dom (Domtoren – η ψηλή κατασκευή που βλέπετε στη μία φωτογραφία) έμεινε όρθιος, αλλά ξεχωριστός, ενώ το ανατολικό τμήμα, το χοροστάσιο και το εγκάρσιο κλίτος (το τμήμα με το μεγάλο παράθυρο που βλέπετε στην άλλη φωτογραφία), παρέμειναν επίσης. Το κλίτος δεν ξαναχτίστηκε ποτέ, δημιουργώντας τη σημερινή Domplein (Πλατεία Dom). Στο έδαφος της πλατείας, πέτρες διαφορετικών χρωμάτων σηματοδοτούν το αρχικό περίγραμμα.

Τα «Ηλιοτρόπια» (Sunflowers) ένα από τα διασημότερα έργα τέχνης παγκοσμίως. Η σειρά με τα «Ηλιοτρόπια», που φιλοτεχνήθηκε από τον Βίνσεντ Βαν Γκογκ (Vincent van Gogh) κατά την παραμονή του στην Αρλ της Νότιας Γαλλίας (1888-1889), αποτελεί σύμβολο της αισιοδοξίας και της χρήσης του λαμπερού κίτρινου χρώματος που χαρακτήρισε εκείνη την περίοδο του. Το Μουσείο Βαν Γκογκ στο Άμστερνταμ φιλοξενεί μία από τις πέντε εκδοχές των Ηλιοτροπίων που εκτίθενται σε μουσεία παγκοσμίως. Είναι ένα έργο που προσελκύει εκατομμύρια επισκέπτες κάθε χρόνο. Μάλιστα, ύστερα από εκτεταμένη έρευνα για τη συντήρησή του, το μουσείο ανακοίνωσε ότι ο πίνακας, αν και σταθερός, είναι πλέον πολύ εύθραυστος. Για τον λόγο αυτό, ελήφθη η σημαντική απόφαση να παραμείνει μόνιμα στο Άμστερνταμ και να μην ταξιδέψει ποτέ ξανά σε εκθέσεις του εξωτερικού. Αυτό καθιστά τη επίσκεψη στο Μουσείο Βαν Γκογκ την μοναδική ευκαιρία για πολλούς να δουν αυτό το αριστούργημα στην Ολλανδία.

 «Παπαρούνες και Πεταλούδες». Αυτό το έργο αναδεικνύει την αγάπη του Βαν Γκογκ για τη φύση και τα μικρά, καθημερινά θαύματα. Οι κόκκινες παπαρούνες αναδύονται μέσα από το πυκνό πράσινο, ενώ δύο φωτεινές, κίτρινες πεταλούδες κυριαρχούν στο κέντρο της σύνθεσης. Πρόκειται για ένα έργο που, αν και ίσως λιγότερο διάσημο από τα Ηλιοτρόπια, είναι εξίσου αντιπροσωπευτικό της μετα-ιμπρεσιονιστικής του τεχνοτροπίας και της ιδιαίτερης δύναμης του χρώματος. Ο πίνακας αυτός αποτελεί έναν ακόμα «θησαυρό» της συλλογής του Μουσείου Βαν Γκογκ, προσφέροντας μία διαφορετική οπτική στην ενασχόληση του καλλιτέχνη με τα φυτικά θέματα. Με αυτά τα δύο έργα κλείνουμε το αφιέρωμα στον Βίνσεντ Βαν Γκογκ και το Μουσείο του στο Άμστερνταμ, αναγνωρίζοντας τη σημασία του ως το μόνιμο σπίτι για τη μεγαλύτερη και πιο εύθραυστη κληρονομιά του μεγάλου ζωγράφου.

Δείτε ΕΔΩ και ΕΔΩ τα δυο προηγούμενα δημοσιεύματα που κάναμε για το Μουσείο αυτό…

Ο κεντρικός σιδηροδρομικός σταθμός του Άμστερνταμ είναι ένας από τους πιο σημαντικούς και πολυάσχολους συγκοινωνιακούς κόμβους στην Ολλανδία, καθώς και ένα εντυπωσιακό αρχιτεκτονικό ορόσημο της πόλης. Το κτίριο, που βλέπετε και στη φωτογραφία, χτίστηκε μεταξύ 1881 και 1889. Σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα Pierre Cuypers (γνωστός και από το Rijksmuseum) και τον μηχανικό/αρχιτέκτονα A.L. van Gendt, σε στυλ Νεοαναγέννησης (Neo-Renaissance).

Είναι χτισμένος πάνω σε τρία τεχνητά νησιά στο IJ (έκταση νερού) και στηρίζεται σε περίπου 8.700 ξύλινους πασσάλους. Είναι το πιο επισκέψιμο εθνικό μνημείο (εθνική κληρονομιά) της Ολλανδίας, λόγω του μεγάλου αριθμού επιβατών.

Προσφέρει συνδέσεις με τρένα (εθνικά και διεθνή, όπως Eurostar, ICE), μετρό, τραμ, λεωφορεία και φέρι (προς την περιοχή του IJ). Είναι η ταχύτερη σύνδεση με το Αεροδρόμιο Σίπχολ (Schiphol), με τη διαδρομή να διαρκεί περίπου 15-20 λεπτά. Ο σταθμός διαθέτει 11 αποβάθρες (πλατφόρμες) και εξυπηρετεί καθημερινά περίπου 250.000 εισερχόμενους και εξερχόμενους επιβάτες. Στο εσωτερικό του θα βρείτε καταστήματα, καφέ, εστιατόρια, τουριστικά γραφεία, γραφεία έκδοσης εισιτηρίων και θυρίδες αποσκευών.  Βρίσκεται στην καρδιά της πόλης, καθιστώντας τον ιδανικό σημείο εκκίνησης για περιήγηση στα αξιοθέατα.

Το Άμστερνταμ κλέβει δικαίως τις εντυπώσεις, αλλά λίγα χιλιόμετρα δυτικότερα, το Χάαρλεμ (Haarlem), η πρωτεύουσα της Βόρειας Ολλανδίας, αποκαλύπτει μια διαφορετική, εξίσου μαγευτική πτυχή της χώρας. Μια πόλη με πλούσια ιστορία, γραφικά κανάλια και μια αίσθηση ηρεμίας που σε τραβάει κατευθείαν στην καρδιά της. Καθώς περπατάς στα στενά δρομάκια του κέντρου, με τους χαρακτηριστικούς κόκκινους ολλανδικούς πλίνθους– αισθάνεσαι να σε τυλίγει η βαριά ιστορία της πόλης.

Οι ψηλές, επιβλητικές προσόψεις των κτιρίων, με τα μεγάλα παράθυρα, σε οδηγούν φυσικά προς το επίκεντρο: την Grote Markt (Μεγάλη Αγορά) και τον μεγαλοπρεπή ναό Grote Kerk (ή St. Bavokerk). Ο πύργος του ναού, που δεσπόζει στο βάθος της εικόνας, είναι το απόλυτο ορόσημο. Είναι εκείνος ο γοτθικός γίγαντας που βλέπεις πάνω από τις στέγες, υπενθυμίζοντας συνεχώς την αίγλη του παρελθόντος. Παρατηρήστε τους ντόπιους να κυκλοφορούν με τα ποδήλατά τους, επιβεβαιώνοντας πως εδώ ο χρόνος κυλάει σε πιο χαλαρούς ρυθμούς από τον πολύβουο γείτονά της.

Ένα από τα πιο γοητευτικά μυστικά του Χάαρλεμ είναι τα Hofjes. Πρόκειται για μικρές, κλειστές αυλές, περιτριγυρισμένες από μικροσκοπικά σπιτάκια, τα οποία ιστορικά στέγαζαν ηλικιωμένες γυναίκες. Ο δρόμος από πλίνθους που έχει πρασινίσει από την υγρασία και τα χρόνια, τα χαμηλά κτίσματα, τα φυτά και τα κρυμμένα ποδήλατα, δημιουργούν μια αίσθηση παραμυθένιας ησυχίας. Είναι μέρη που σε καλούν να σταματήσεις, να πάρεις μια βαθιά ανάσα και να νιώσεις την αυθεντική, ήρεμη πλευρά της ολλανδικής ζωής, μακριά από τα τουριστικά πλήθη.

Η ατμόσφαιρα ήταν μαγευτική. Η Grand Hall του de Doelen στο Ρότερνταμ – μια αίθουσα με εντυπωσιακή ακουστική και μοντέρνα αισθητική, με τις βαθιές μωβ καρέκλες και τον ξύλινο διάκοσμο – ήταν το ιδανικό σκηνικό για μια αφιερωμένη στον Μπετόβεν, συναυλία. Οι μουσικοί της ορχήστρας ήταν έτοιμοι, τα όργανα στη θέση τους, το πιάνο στο κέντρο, ενώ η επιβλητική εκκλησιαστική οργάνου δέσποζε στο βάθος. Μια στιγμή υψηλής τέχνης. Ωστόσο, καθώς παρατηρούσαμε την αίθουσα, μια αντίφαση μας χτύπησε.

Παρά τη δύναμη της μουσικής και την αξία του έργου του Μπετόβεν, παρά το εντυπωσιακό περιβάλλον, οι θέσεις ήταν άδειες. Αυτή η εικόνα, δυστυχώς, δεν είναι μοναδική, αλλά αντανακλά μια ευρύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζει η κλασική μουσική σε παγκόσμιο επίπεδο.  Τι φταίει για τη μειωμένη προσέλευση; Η απάντηση είναι σύνθετη και βρίσκεται στη διασταύρωση κοινωνικών, οικονομικών και πολιτιστικών παραγόντων: Παραδοσιακά, η κλασική μουσική θεωρείται «υψηλή τέχνη», κάτι που δημιουργεί ψυχολογικούς φραγμούς σε νεότερο και ευρύτερο κοινό. Υπάρχει ο φόβος του «δεν ξέρω αρκετά» ή «δεν ταιριάζω».

 Οικονομικοί Παράγοντες. Τα εισιτήρια για τις παραδοσιακές συναυλίες είναι συχνά ακριβά, καθιστώντας τα λιγότερο προσιτά σε φοιτητές, νέους επαγγελματίες ή οικογένειες. Σε μια πόλη όπως το Ρότερνταμ, με πληθώρα επιλογών ψυχαγωγίας (ποπ, τζαζ, θέατρο, φεστιβάλ), ο ανταγωνισμός είναι τεράστιος. Ο σύγχρονος, γρήγορος ρυθμός ζωής καθιστά επίσης δύσκολη την αφιέρωση χρόνου σε μια μακρά, τυπική συναυλία. Η έκθεση στην κλασική μουσική ξεκινά συχνά αργά στη ζωή. Η πρώιμη εκπαίδευση και η επαφή μέσω κοινωνικών δικτύων είναι καθοριστικής σημασίας.

Τι μπορεί να γίνει για να αλλάξει η κατάσταση; Το μέλλον της κλασικής μουσικής εξαρτάται από την ικανότητα των οργανισμών να «σπάσουν» το παραδοσιακό καλούπι και να προσεγγίσουν νέες γενιές. Ειδικές μειώσεις τιμών (π.χ. €10 – €15) για άτομα κάτω των 30 ετών, όπως εφαρμόζεται ήδη σε ορισμένους οργανισμούς (π.χ. «jongerentarief» – de Doelen). Δημιουργία “Core Classics” (όπως εφαρμόζει η Φιλαρμονική του Ρότερνταμ) με χαλαρότερη ατμόσφαιρα, DJ στο φουαγιέ, και μικρότερη διάρκεια συναυλιών. Σύντομες, κατανοητές εισαγωγές στο έργο πριν τη συναυλία, που αφαιρούν το φόβο του «δεν καταλαβαίνω».