Αρχείο κατηγορίας Καθημερινότητα

Περπατώντας στην πολυσύχναστη πλατεία Μοναστηρακίου, ανάμεσα στη βουή της σύγχρονης πόλης και τους ήχους της αγοράς, το βλέμμα «σκοντάφτει» ξαφνικά σε κάτι μεγαλειώδες. Έναν επιβλητικό τοίχο και μια σειρά από κίονες που στέκονται εκεί σχεδόν δύο χιλιετίες, μάρτυρες μιας εποχής που η Αθήνα ήταν το πνευματικό κέντρο της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Στο βάθος βρίσκονταν οι αίθουσες που φύλασσαν χιλιάδες παπύρους (“βιβλία”), ενώ υπήρχαν αμφιθέατρα για διαλέξεις και αίθουσες ανάγνωσης. Η οροφή ήταν επιχρυσωμένη και οι τοίχοι διακοσμημένοι με πίνακες και αγάλματα.

Καλωσήρθατε στη Βιβλιοθήκη του Αδριανού. Το πρώτο πράγμα που εντυπωσιάζει είναι το ύψος και η κομψότητα των κιόνων κορινθιακού ρυθμού. Αυτό δεν ήταν ένα απλό κτίριο· ήταν το μεγάλο δώρο του αυτοκράτορα Αδριανού (του μεγαλύτερου ίσως λάτρη του ελληνικού πολιτισμού) προς την πόλη της Αθήνας, γύρω στο 132 μ.Χ. Ο Αδριανός δεν ήθελε απλώς να φτιάξει μια αποθήκη βιβλίων. Ήθελε να δημιουργήσει έναν πολυχώρο πολιτισμού, ένα «Πανεπιστήμιο» της εποχής.

Εδώ βλέπουμε το δυτικό πρόπυλο, την επίσημη είσοδο. Αν μπορούσαμε να ταξιδέψουμε πίσω στον χρόνο και να περάσουμε ανάμεσα από αυτούς τους κίονες που βλέπετε στις εικόνες, θα αντικρίζαμε ένα θέαμα απαράμιλλης πολυτέλειας: Μια τεράστια ορθογώνια αυλή, μήκους 122 μέτρων, περιτριγυρισμένη από 100 κίονες φτιαγμένους από φρυγικό μάρμαρο (με τις χαρακτηριστικές μοβ φλέβες). Στο κέντρο υπήρχε ένας εντυπωσιακός κήπος με μια μακρόστενη δεξαμενή νερού, προσφέροντας δροσιά και ηρεμία για μελέτη.

Ο μεσημεριανός ήλιος έλουζε την κάτω πλατεία Συντάγματος με ένα χρυσό φως, ζωγραφίζοντας σκιές που χόρευαν στο πλακόστρωτο. Ο θόρυβος της πόλης, ένα μείγμα από κόρνες, συζητήσεις και το βουητό των τουριστών, έφτανε εδώ κάτω σαν ένας μακρινός ψίθυρος, ελαφρώς σβησμένος από το φύλλωμα των δέντρων. Στο επίκεντρο αυτής της μικρής αστικής όασης στέκονταν αγέρωχες οι γκλεντίτσιες (Gleditsia triacanthos). Ήταν αυτές που τράβηξαν το βλέμμα μου χθες το μεσημέρι. Με τα σύνθετα, πτερωτά φύλλα τους, που τώρα άρχιζαν να παίρνουν τις χρυσαφένιες αποχρώσεις του φθινοπώρου, δημιουργούσαν έναν θόλο από πράσινο και κίτρινο. 

Αλλά το πιο εντυπωσιακό χαρακτηριστικό τους ήταν οι τεράστιοι, σκούροι καφέ λοβοί που κρέμονταν βαριά από τα κλαδιά, λες και ήταν κάποιοι αρχαίοι καρποί ενός μαγικού δέντρου. Έμοιαζαν με υπερμεγέθη χαρούπια, ένα θέαμα που δύσκολα το συναντάς στο κέντρο μιας ευρωπαϊκής πρωτεύουσας. Κάτω από τη σκιά τους, ο ρυθμός της πόλης έδειχνε να επιβραδύνεται. Στα πεζούλια, φοιτητές με ανοιχτά βιβλία, ηλικιωμένοι με εφημερίδες και τουρίστες με χάρτες μοιράζονταν τον ίδιο χώρο, ο καθένας απορροφημένος στη δική του μικρή στιγμή.

Ένα ζευγάρι φιλιόταν κρυφά πίσω από έναν θάμνο, ενώ ένα παιδί προσπαθούσε να πιάσει ένα περιστέρι που πετούσε δίπλα σε μια βρύση. Κάθε φύλλο που έπεφτε απαλά στο έδαφος, κάθε λοβός που κουνιόταν στον ελαφρύ αέρα, έμοιαζε να αφηγείται μια ιστορία. Οι γκλεντίτσιες, σιωπηλοί μάρτυρες, είχαν δει αμέτρητα πρόσωπα, άκουσαν χιλιάδες συζητήσεις, έζησαν δεκαετίες αλλαγών. Χθες, κάτω από τον ήλιο του μεσημεριού, συνέχιζαν να προσφέρουν τη σκιά τους, ένα καταφύγιο γαλήνης στην καρδιά του αστικού χάους.

Από δω ψηλά, τον τρίτο όροφο, η πόλη αποκτά μια διαφορετική διάσταση. Δεν βλέπω τη βουή του πεζοδρομίου, ούτε την ατελείωτη ροή των αυτοκινήτων. Η θέα μου είναι στραμμένη προς τα μέσα, προς την καρδιά της πολυκατοικίας: τον ακάλυπτο. Και αυτός ο ακάλυπτος δεν είναι μια τσιμεντένια, ξεχασμένη γωνιά. Είναι μια πράσινη επανάσταση. Οι άνθρωποι εδώ δεν χρησιμοποίησαν τον ακάλυπτο ως αποθήκη ή χώρο στάθμευσης. Τον μετέτρεψαν σε ανάσα.

Εδώ η ματιά πέφτει πάνω στην έντονη αντίθεση. Δεξιά κι αριστερά, ορθώνονται οι αυστηρές, μπεζ και λευκές προσόψεις των διαμερισμάτων. Οι σειρές από μπαλκόνια, οι τέντες, τα κάγκελα, τα απλωμένα ρούχα—όλα μαρτυρούν την πυκνή ανθρώπινη ζωή. Είναι η «σκληρή» αρχιτεκτονική του αστικού τοπίου. Και στη μέση; Ένα τεράστιο, πυκνό πεύκο, που σφύζει από ζωή. 

Ο πράσινος κορμός του ανεβαίνει δυναμικά προς τον ουρανό, σχεδόν αγγίζοντας τα μπαλκόνια μας. Είναι σαν η φύση να διεκδικεί τον χώρο της, σαν ένα αναπάντεχο δώρο μέσα στη στενότητα. Πιο κάτω, στην πλήρη εικόνα του κήπου  αποκαλύπτεται το πραγματικό θαύμα:Το πεύκο είναι τόσο επιβλητικό που «χάνεται» μέσα του το κτίριο. Η σκιά του, ο ήχος των πευκοβελόνων, όλα συνθέτουν ένα μικρό αστικό δάσος.

Η Ζαγορά, σκαρφαλωμένη στις πλαγιές του Πηλίου, αρχίζει ήδη να φοράει τα φθινοπωρινά της χρώματα. Όμως, πίσω από την ομορφιά αυτή, οι άνθρωποι προετοιμάζονται πυρετωδώς για τον βαρύ χειμώνα. Η φίλη μας, Βικτωρία είναι μια από αυτούς. Το σκηνικό της φωτογραφίας μιλά από μόνο του: Τα ξύλα που θα χρειαστούν για τον χειμώνα έχουν φτάσει. Οι επτά τόνοι, όπως μας ενημέρωσε, είναι μόνο η αρχή, η πρώτη μεγάλη δόση θαλπωρής που θα ζεστάνει το σπίτι τους, όταν το χιόνι σκεπάσει τα πάντα. Από ψηλά, η εικόνα είναι γεμάτη δράση και ζωή: Τα κομμένα ξύλα είναι σκορπισμένα στην αυλή, περιμένοντας να τακτοποιηθούν μεθοδικά στην αποθήκη. Κάθε κορμός κουβαλά το άρωμα του δάσους και την υπόσχεση της ζεστασιάς. Τα πολύχρωμα τελάρα (μπλε, κόκκινα, κίτρινα) δίπλα στην πόρτα, ενδεχομένως να χρησιμεύουν για τη μεταφορά των μικρότερων κομματιών ή για τις τελευταίες συγκομιδές του κήπου ή των μήλων πριν το κρύο.

Κάθε φορά που περπατάμε στους δρόμους της Αθήνας, συχνά ξεχνάμε τις μικρές, πράσινες γωνιές που κρύβονται πίσω από τις βεράντες των πολυκατοικιών. Μια τέτοια γωνιά, ένας πραγματικός παράδεισος στον τρίτο όροφο της οδού Αργυροπούλου στα Κάτω Πατήσια, είναι το μπαλκόνι της φίλης μας, της Χάρις. Το φως του ήλιου, που χθες έλουζε την πόλη, αποκάλυψε την απίστευτη φροντίδα και αγάπη που έχει επενδύσει η Χάρις στον προσωπικό της κήπο. Δεν είναι απλώς φυτά σε γλάστρες—είναι ένα ολόκληρο οικοσύστημα, ένα «μπαλκόνι – αυλή» όπως θα το λέγαμε!

Κάθε γλάστρα διηγείται μια ιστορία φροντίδας: Η πλούσια βουκαμβίλια στέκεται αγέρωχη, με τα ζωηρά, φούξια άνθη της να κάνουν μια εκπληκτική αντίθεση με τα αστικά κτίρια στο βάθος. Είναι το μεσογειακό σύμβολο που φέρνει το νησιώτικο αέρα στην καρδιά της Αθήνας. Στις μεγάλες γλάστρες, ένας πλατύφυλλος βασιλικός με πλούσιο, καταπράσινο φύλλωμα ορθώνεται επιβλητικά, σκορπώντας το υπέροχο άρωμα του.

Ένα πανέμορφο αναρριχώμενο φυτό με σκούρο, γυαλιστερό φύλλωμα, φέρνει την αίσθηση του μυστικού κήπου. Με τη στήριξη των καλαμιών, αναπτύσσεται κατακόρυφα, προσφέροντας ιδιωτικότητα και δροσιά. Αυτό το μπαλκόνι είναι κάτι παραπάνω από μια συλλογή φυτών. Είναι ένας χώρος όπου η Χάρις βρίσκει την ηρεμία της, ένας μικρός πράσινος πνεύμονας στη γειτονιά. Από τα κομψά, σφυρήλατα σταντ για τις γλάστρες μέχρι το σύστημα ποτίσματος που φαίνεται διακριτικά, είναι εμφανές ότι η λεπτομέρεια κάνει τη διαφορά.

Ο Λόφος Ιππείου Κολωνού στην Αθήνα είναι ένας κρυμμένος θησαυρός που συνδυάζει την ιστορική σημασία με μια όαση πρασίνου, καθιστώντας τον ιδανικό προορισμό για έναν ξεκούραστο περίπατο μακριά από τη φασαρία της πόλης. Γιατί αξίζει να τον επισκεφθείτε; Ο λόφος προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία για ξεκούραση και πνευματική αναζωογόνηση, καθώς περιβάλλεται από πυκνή βλάστηση και προσφέρει όμορφες διαδρομές.

Ο αρχαίος Κολωνός ήταν ένας από τους πιο αριστοκρατικούς δήμους της Αθήνας. Λεγόταν «Ίππιος» λόγω του ιερού του Ιππίου Ποσειδώνα που βρισκόταν εκεί. Σύμφωνα με τη μυθολογία, εκεί βρισκόταν και ο τάφος του Οιδίποδα, και η περιοχή συνδέεται άρρηκτα με τον μεγάλο τραγικό Σοφοκλή και την τραγωδία του «Οιδίπους επί Κολωνώ». Ένας περίπατος εδώ είναι σαν ένα ταξίδι στην αρχαία ιστορία.

Σήμερα, ο λόφος αποτελεί έναν σημαντικό πνεύμονα πρασίνου στη βορειοδυτική πλευρά του κέντρου της Αθήνας, προσφέροντας δροσιά και καθαρό αέρα. Οι πέτρινες σκάλες και τα μονοπάτια, όπως αυτά που φαίνονται στις φωτογραφίες, είναι ιδανικά για χαλαρό περπάτημα και άθληση. Στην κορυφή του λόφου θα βρείτε τα Μνημεία των φιλελλήνων αρχαιολόγων Καρόλου Μύλλερ και Καρόλου Λενορμάν, δύο μαρμάρινες στήλες που συνδέουν τον τόπο με τη νεότερη ιστορία και τη μελέτη της αρχαιότητας.

Το κτίσμα στη γωνία Σωζοπόλεως και Ιωνίας, στα Σεπόλια, είναι ένας παλιός υδατόπυργος (νερόπυργος). Οι υδατόπυργοι κατασκευάζονταν για να εξυπηρετούν τις ανάγκες ύδρευσης της ευρύτερης περιοχής. Η ψηλή κατασκευή επέτρεπε την αποθήκευση μεγάλης ποσότητας νερού σε ύψος, ώστε να εξασφαλίζεται η απαραίτητη πίεση για τη διανομή του στα γύρω σπίτια και κτίρια, ειδικά πριν την ευρεία χρήση σύγχρονων συστημάτων αντλιών και δικτύων ύδρευσης.

Συγκεκριμένα για την περιοχή των Σεπολίων, η κατασκευή αυτή, μαζί με άλλες παρόμοιες στην Αθήνα, πιθανότατα συνδέεται με τα παλιά δίκτυα ύδρευσης της πόλης. Σήμερα, ο υδατόπυργος αυτός δεν είναι πλέον σε λειτουργία για την ύδρευση. Πρόκειται για ένα χαρακτηριστικό κτίσμα της περιοχής που ανήκει στην αρχιτεκτονική κληρονομιά της βιομηχανικής και αστικής ανάπτυξης των Αθηνών. Φανταστείτε κι εμείς που το είδαμε, χρειάστηκε να το ψάξουμε για να δούμε τι είναι αυτή η κατασκευή…