Αρχική » 2023 (Σελίδα 46)
Αρχείο έτους 2023
Ήθη και έθιμα που μας κρατούν «δεμένους» πισθάγκωνα

Τι κάνουν την Καθαρά Δευτέρα; Πετούν χαρταετό και τρώνε νηστίσιμα. Και όλα αυτά, τάχα μου ως μέρος των θρησκευτικών υποχρεώσεων. Στην πραγματικότητα πρόκειται για άλλη μια γιορτή που επικεντρώνει στην αγορά και το εμπόριο. Δείτε, ας πούμε, την περίπτωση της λαγάνας. Ακούω τους ειδικού; ότι θα φτάσει και σε κάποιες περιπτώσεις θα ξεπεράσει τα πέντε (5) ευρώ… Η απόλυτη αισχροκέρδεια!

ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ 25/2/2023
Προσπαθώ να θυμηθώ… Δύσκολο να οδηγήσεις τη σκέψεις σου μισό αιώνα πίσω, αλλά εμείς στο χωριό αυτή τη μέρα, την Καθαρή Δευτέρα, δεν τη γιορτάζαμε ιδιαίτερα. Αν θυμάμαι κάτι, αυτό είναι τα λούπινα ή λουμπίνια και τα αλευρομουτζουρώματα που έκαναν κάποιοι και γελάγαμε… Είχε, δε λέω, το χαβαλέ του, το πράγμα αλλά ποτέ δε με απασχόλησε ιδιαίτερα. Όπως δεν απασχολεί και τους ανθρώπους, σήμερα, ιδιαίτερα. Τους νοιάζει μόνο το γλέντι και η συμμετοχή τους σ’ αυτό το πανηγύρι.
Για τις ανάγκες αυτού του άρθρου το έψαξα λίγο το πράγμα. Και δείτε μερικά πράγματα που βρήκα στη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια:
Η ημέρα της Καθαράς Δευτέρας, γιορτάζεται έντονα σε όλη την Ελλάδα, με διάφορα έθιμα και αποτελεί επίσημη αργία, αν και αυτό παίζεται για πολλούς κλάδους εργαζομένων. Συνηθίζεται πανελλαδικά να τρώγεται λαγάνα, δηλαδή άζυμο ψωμί που παρασκευάζεται μόνο εκείνη τη μέρα, ταραμάς, χαλβάς, θαλασσινά, λαχανικά, ελιές και φασολάδα χωρίς λάδι. Όλα αυτά βέβαια στην εποχή μου ήταν μέρος της καθημερινής διατροφής μας, όχι μια μόνο μέρας.
Κύρια έθιμα σε όλη την Ελλάδα είναι το πέταγμα του χαρταετού, αλλά και το λεγόμενο Γαϊτανάκι, έθιμο που έφεραν από τη Μικρά Ασία οι πρόσφυγες. Στα Μεστά και στους Ολύμπους και στο Λιθί της Χίου, αναβιώνει το Έθιμο του Αγά με τις ρίζες του στην Τουρκοκρατία, όπου σε ένα θεατρικό ο Αγάς ως δικαστής, καταδικάζει με χιούμορ τους θεατές.
Άλλο έθιμο με ρίζες στην Τουρκοκρατία είναι εκείνο της μεταμφίεσης κάποιου κατοίκου της Αλεξανδρούπολης σε Μπέη και της περιφοράς του στην πόλη μοιράζοντας ευχές. Οι κάτοικοι του Πόρου καθαρίζουν τα μαγειρικά σκευάσματά τους από τα λίπη των κρεάτων που καταναλώθηκαν τις Απόκριες σε ένα έθιμο που αποκαλείται ξάρτυσμα.
Σε ορισμένα χωριά της Κέρκυρας λαμβάνει μέρος ο Χορός των Παπάδων όπου οι ιερείς στήνουν χορό που ακολουθείται από τους γέροντες. Στην Κάρπαθο οδηγούνται στο Λαϊκό Δικαστήριο Ανήθικων Πράξεων από τους Τζαφιέδες, δηλαδή τους χωροφύλακες, οι κάτοικοι που αντάλλαξαν απρεπείς χειρονομίες, ώστε να αποδοθεί δικαιοσύνη από τους σεβάσμιους της πόλης. Το αλευρομουτζούρωμα στο Γαλαξίδι, όπου οι καρναβαλιστές πασαλείφονται με αλεύρι και χορεύουν κυκλικά.

Στη Μεθώνη Μεσσηνίας γίνεται του Κουτρούλη ο γάμος, αναπαράσταση ενός πραγματικού γάμου του 14ου αιώνα, ενώ στη Νέδουσα οι αγρότες προσκαλούν την ευημερία (!) με το αγροτικό καρναβάλι τους. Στη Βόνιτσα ένας αχυρένιος ψαράς δεμένος σε γάιδαρο γυρνώντας μέσα από το χωριό καταλήγει σε μια φλεγόμενη βάρκα στο έθιμο του Αχυρένιου – Γληγοράκη, ενώ στη Θήβα λαμβάνει μέρος ο Βλάχικος γάμος όπου ξυρίζεται ο γαμπρός για να παντρευτεί κάποιον άντρα συγχωριανό του μεταμφιεσμένο σε νύφη. Τέλος, οι Μουτζούρηδες στο Πολύσιτο Βιστωνίδας, μουτζουρώνουν με κάπνα τους επισκέπτες του χωριού.
Τα έθιμα λοιπόν κυριαρχούν παντού. Τότε, από πού προκύπτει το δέσιμο της ημέρας με τη… θρησκεία; Διότι, διαβάζω, ότι η Καθαρά Δευτέρα είναι κινητή γιορτή, η οποία εξαρτάται από την ημερομηνία του Πάσχα. Συγκεκριμένα πέφτει κάθε χρόνο στο ξεκίνημα της 7ης εβδομάδας, δηλαδή 48 μέρες πριν το Ορθόδοξο Πάσχα και προφανώς πάντοτε ημέρα Δευτέρα.
Την ημέρα αυτή ξεκινάει η Σαρακοστή για την Ορθόδοξη Εκκλησία, ενώ ταυτόχρονα σημαίνει το τέλος των Αποκριών. Η Καθαρά Δευτέρα ονομάστηκε έτσι γιατί οι Χριστιανοί «καθαρίζονται» πνευματικά και σωματικά. Προσπάθησα πολύ να το καταλάβω πώς γίνεται αυτό, άδικος κόπος… Είναι μέρα νηστείας αλλά και μέρα αργίας για τους Χριστιανούς. Η νηστεία διαρκεί 40 μέρες, όσες ήταν και οι μέρες νηστείας του Χριστού στην έρημο.
Ένας αχταρμάς στο μυαλό των ανθρώπων, πασπαλισμένος με ήθη και έθιμα που έρχονται από πολύ μακριά, τα περισσότερα με ειδωλολατρική προέλευση και ούτε που μπορεί να φανταστούμε τις ρίζες τους. Το ζητούμενο είναι να περάσουν οι άνθρωποι καλά, να… νηστεύουν, τρώγοντας τον άμπακο και φυσικά ούτε κατά διάνοια αυτό έχει σχέση με τη νηστεία των σαράντα ημερών του Ιησού. Για να λέμε τα πράγματα με το όνομα τους. Αν μας ενδιαφέρει στοιχειωδώς η αλήθεια… Μακριά από μας, τέτοια πράγματα…
Το κομμάτι αυτό θα δημοσιευτεί στην εβδομαδιαία κρητική εφημερίδα ΡΕΘΕΜΝΟΣ το Σάββατο 25/2/2023 και στη στήλη μου «Επισημάνσεις».
Μας αρέσει να περπατάμε στη γειτονιά μας, τ’ απογεύματα

Μπορείς και να το πεις και ζήτημα υγείας, αλλά μας αρέσει να περπατάμε την περιοχή που μένουμε. Ξεκινάμε λοιπόν από αυτό και επωφελούμαστε διπλά και τριπλά καθώς γνωρίζουμε καλύτερα τον τόπο μας. Όπως εδώ, πάνω από την υπόγεια διάβαση της Λένορμαν επί της Κωνσταντινουπόλεως.

Ή όπως εδώ, στον οδό Σπύρου Πάτση. Ο δρόμος αυτός αρχίζει από τη Λένορμαν, διασχίζει την λεωφόρο Καβάλας και φτάνει σχεδόν ώς την Πέτρου Ράλλη. Το συγκεκριμένο σημείο που βλέπετε είναι στη γωνία της με την Πλάτωνος, εκεί που αρχίζει η πλατεία Αγίου Γεωργίου, για όσους ξέρουν.

Κι εδώ είναι στην Ιωαννίνων, το δρόμο που οδηγεί ώς το λόφο Κολωνού αλλά και μέχρι σχεδόν το σταθμό του Μετρό στα Σεπόλια. Και από εδώ έχετε δει δημοσιεύματα που έχουμε κάνει, επειδή μας αρέσει αυτός ο πνεύμονας πρασίνου με όλη την ιστορία που κρύβει μέσα του. Μια βόλτα για μας πολύ όμορφη. Δείτε πως ήταν τον Φλεβάρη.
Το Ρέθυμνο που αγαπάμε κι έχουμε ζήσει όμορφα πράγματα

Στην ομάδα “Palia Poli Rethymno” είδαμε τις φωτογραφίες του Dimitris Papamichelakis από το Ρέθυμνο, μια πόλη της Κρήτης που κάποια στιγμή ζήσαμε πολύ έντονα και μάλιστα κάναμε και σχέδια που εκ των υστέρων αποδείχτηκε ότι δεν είχαν γερές βάσεις. Και ευτυχώς για μας, φύγαμε γρήγορα από αυτά.

Θα επιστρέψουμε κάποια στιγμή στην παλιά πόλη, ένα κόσμημα του Ρεθύμνου, αλλά σήμερα θα σας δείξουμε λίγο τη θάλασσα της πόλης. Ατέλειωτες παραλίες που το καλοκαίρι σφύζουν από ζωή και κίνηση των κολυμβητών και όχι μόνο. Είναι δίπλα στο μεγάλο δρόμο και εύκολα προσβάσιμη από τους ανθρώπους.

Σ’ αυτή την πόλη, μένουν φίλοι μας. Και οι εκδότες του ΡΕΘΕΜΝΟΣ, μιας εβδομαδιαίας εφημερίδας, στην οποία για πάρα πολλά χρόνια αρθρογραφώ κι εγώ στη στήλη μου “Επισημάνσεις”. Εξακόσιες λέξεις, κάθε Σάββατο, με θέμα ελεύθερο, ότι καλύτερο έκανα ποτέ στη δημοσιογραφική ζωή μου.
Ας ρίξουμε μια ματιά στα χιονισμένα Ανώγεια που αγαπάμε

Ένα από τα πιο γνωστά χωριά στην Κρήτη είναι τα Ανώγεια. Πρόκειται για ένα ορεινό χωριό σκαρφαλωμένο στον Ψηλορείτη ή Ορος Ιδη. Δείτε τα χιονισμένα, όπως τα φωτογράφισε ο Alfa Pezis για την ομάδα «Meteo Hellas» στα σύνορα Ηρακλείου Ρεθύμνου, ακολουθώντας τη διαδρομή του Δρόμου της Μύγας. Τέτοια ονόματα, μόνο οι Ανωγειανοί θα μπορούσαν να δώσουν.

Ο Δρόμος της Μύγας είναι μια σύντομη πεζοπορική διαδρομή λίγα χιλιόμετρα μετά τα Ανώγεια. Είναι μια κυκλική διαδρομή 2,5 χιλιομέτρων, που ανηφορίζει παράλληλα με το Φαράγγι της Μύγας και σας επιτρέπει να απολαύσετε μια σύντομη βόλτα διάρκεια μιας ώρας περίπου, στις πλαγιές του Ψηλορείτη.

Το περίεργο όνομα “Δρόμος της Μύγιας” (μύγια λέγεται η μύγα στην Κρητική διάλεκτο) οφείλεται στο μύθο που αναφέρει ότι μύγες πολλές μαζεύτηκαν γύρω από το πτώμα ενός θεριού, που σκότωσε πριν πολλά χρόνια ένας Ανωγειανός, δίπλα σε μια βρύση στην περιοχή αυτή.

Οι φωτογραφίες μας δείχνουν το χιονισμένο τοπίο στην καρδιά του χειμώνα, αλλά χωρίς πολύ χιόνι κάτι που είναι συχνό στην περιοχή γύρω από τα Ανώγεια. Σίγουρα αν πάτε την εποχή της άνοιξης, οι ανθισμένοι θάμνοι και τα αγριολούλουδα θα κάνουν την διαδρομή σας ομορφότερη και το τοπίο πιο γλυκό.
Αγριοβιολέτα, Malcolmia graeca και άλλα αγριολούλουδα

Η μαλκόλμια είναι μονοετές ή εποχιακό ανθοφόρο φυτό που προτιμά τις βραχώδεις περιοχές. Η Αγριοβιολέτα είναι ένα από τα ωραιότερα αγριολούλουδα αυτής της εποχής. Την ανάρτηση μ’ αυτά τα υπέροχα αγριολούλουδα έκανε ο Σταύρος Αποστόλου στην ομάδα “Natura Hellenica”. Όλες οι φωτογραφίες έχουν τραβηχτεί σε μια βόλτα του, στο όρος Αιγάλεω,

Το Muscari pulchellum Μούσκαρι, το όμορφο είναι ενδημικό της Στερεάς Ελλάδας, της Νοτιανατολικής Πελοποννήσο και του Δυτικό Αιγαίο, φύεται σε άγονες, βραχώδεις τοποθεσίες και φρυγανότοπους από τα χαμηλά υψόμετρα μέχρι τα 1350 μέτρα. Το όνομα του γένους, Muscari, προέρχεται από την λατινική λέξη musk, το οποίο με τη σειρά του προέρχεται από την ελληνική λέξη “μόσχος” (μοσχοβολιά) και αναφέρεται στο έντονο άρωμα των λουλουδιών.

Το Onosma frutescens, Όνοσμα το θαμνώδες είναι ενδημικό, με εξάπλωση σε Στερεά Ελλάδα,Θεσσαλία, Πελοπόννησο και Ανατολικό Αιγαίο φύεται σε βραχότοπους, σε θαμνότοπους, σε ξέφωτα δασών σε υψόμετρο 0-1500 μέτρα. Επιστημονική ονομασία: Onosma frutescens Lam. 1792. Ελληνική ονομασία: Όνοσμα το θαμνώδες. Κοινές ονομασίες: Ξυλόθρουμπο, Mελίχορτο, Αμπελοφράχτης, Ξυλόθρουμπο, Golden drop.
Έχετε προσέξει τον αρχαιολογικό χώρο στην πλ. Κοτζιά;

Ο αρχαιολογικός χώρος της Πλατείας Κοτζιά βρίσκεται έναντι του Δημαρχείου της πόλης των Αθηνών. Τα ευρήματα στην περιοχή ήταν πυκνά και σημαντικά, καθώς ο χώρος αυτός βρίσκεται αμέσως έξω από την οχύρωση της κλασικής Αθήνας, τμήμα της οποίας έχει αποκαλυφτεί και διατηρηθεί στο κτήριο της Εθνικής Τράπεζας και στον πεζόδρομο της οδού Αιόλου.

Οι ανασκαφές έφεραν στο φως τρεις αρχαίους δρόμους, πυκνό νεκροταφείο που καλύπτει ευρύ χρονολογικό φάσμα από τους πρωτογεωμετρικούς (9ος αιώνας π.Χ.) έως και τους υστερορωμαϊκούς χρόνους (3ος αιώνας μ.Χ.), μεγάλο συγκρότημα εργαστηρίων κεραμικής των ύστερων Ρωμαϊκών χρόνων (τέλη 3ου – 4ος αιώνας μ.Χ.) και πολλά οικιστικά κατάλοιπα.

Το κεντρικό τμήμα του αρχαιολογικού χώρου διασχίζει τμήμα μιας βασικής οδικής αρτηρίας που ξεκινούσε από τις πύλες του αρχαίου τείχους (Εθνική Τράπεζα) και οδηγούσε προς τους βόρειους δήμους της Αττικής. Πρόκειται για τη γνωστή Αχαρνική οδό. Ο δρόμος αυτός, όπως προκύπτει από τη στρωματογραφική έρευνα των οδοστρωμάτων, χαράχτηκε μετά το 480 π.Χ. με έντονη χρήση κατά τον 5ο αιώνα π.Χ.
Ανάγκη να πάμε λίγο, στο Βανκούβερ BC, του Καναδά

Η φίλη μας Potoula Kounoupi έκανε, πριν δυο μέρες, μια ανάρτηση στο Facebook από το Βανκούβερ BC, του Καναδά όπου είχε πάει για επίσκεψη, προκειμένου να δει τη μητέρα της η οποία μένει εκεί. Και η Ποτούλα, στον Καναδά μένει, αλλά από την άλλη μεριά της αχανούς χώρας της βόρειας Αμερικής, την περιοχή του Κεμπέκ.

Από τη βόλτα της, ανέβασε τις σημερινές φωτογραφίες… Και άνοιξε τους ασκούς του Αιόλου της μνήμης. Θα μιλήσω για μένα που αν και τη γνώρισα αυτή την περιοχή για λίγο, μόλις 15 μέρες καθίσαμε το 2015, πριν οκτώ χρόνια, μπήκε μέσα στην καρδιά μου. Και πώς δεν θα γίνονταν έτσι τα πράγματα, με τόσο όμορφα μέρη;

Είναι και τα παιδιά της Σούλας, η Έστερ και ο Κώστας με τις οικογένειες τους, που μένουν εκεί και μας λείπουν, τόσο η Άννυ όσο και ο Στηβ. Μακάρι να ήμασταν πιο κοντά και να ήταν καλύτερα τα οικονομικά μας. Πολύ θα θέλαμε να ξαναπάμε και να τους δούμε για λίγο. Ελπίζω το φετινό καλοκαίρι να πάνε όλα καλά και να έρθουν, όπως προγραμματίζουν.

Προσμένοντας, λοιπόν, ας πάρουμε μια γεύση από την περιοχή τους, μέσα από τις φωτογραφίες που ανέβασε η Ποτούλα, στη βόλτα της… Η θάλασσα που βλέπετε είναι η άκρη του Ειρηνικού Ωκεανού που καταλήγει εκεί. Και είναι πανέμορφα, όπου και να κοιτάξεις. Η φύση και η ατμόσφαιρα πεντακάθαρη, τέτοια που σε κάνει ακόμα να ελπίζεις για κάτι καλύτερο.




























Δυστυχώς αυτή είναι η κατάντια του κράτους (όχι της Χώρας) και της τωρινής αδιάφορης τοπικής αυτοδιοίκησης!! Κρίμα....! Δεν υπάρχουν άνθρωποι…