Τι κοινό έχει η αρχαία Κόρινθος με τη σύγχρονη ναυσιπλοΐα; Μα, φυσικά, την αιώνια ανάγκη για ταχύτητα και ασφάλεια. Πρόσφατα, είχαμε την ευκαιρία να βρεθούμε στην καρδιά αυτού του πανάρχαιου προβληματισμού, επισκεπτόμενοι την Αρχαία Δίολκο στον Ισθμό της Κορίνθου. Αυτό που αντικρίσαμε δεν ήταν απλώς ένας λιθόστρωτος δρόμος. Ήταν ένα από τα πιο ευφυή και μεγαλειώδη έργα της αρχαιότητας — ένας «αυτοκινητόδρομος» σχεδιασμένος για να μεταφέρει ολόκληρα πλοία από το ένα λιμάνι στο άλλο!
Η Δίολκος (από το διά και ολκός = έλξη) ήταν μια ειδική, πλακόστρωτη οδός που κατασκευάστηκε στα τέλη του 7ου αιώνα π.Χ. επί του τυράννου Περίανδρου. Σκοπός της ήταν να συνδέσει τον Κορινθιακό (λιμάνι Λεχαίου) με τον Σαρωνικό (λιμάνι Κεγχρεών), παρακάμπτοντας το επικίνδυνο ταξίδι γύρω από την Πελοπόννησο. Οι αρχαίοι ναυτικοί φοβούνταν ιδιαίτερα τον περίπλου του ακρωτηρίου Κάβο Μαλέα λόγω των ισχυρών ανέμων και των ρευμάτων. Η Δίολκος προσέφερε μια γρήγορη, ασφαλή και προβλέψιμη διαδρομή. Πάνω στο αρχαίο λιθόστρωτο, αυτό που μας εντυπωσίασε ήταν η τεχνική αρτιότητα.
Εκτός από τη μείωση του ταξιδιού, η Δίολκος εξασφάλισε στην Κόρινθο τεράστια έσοδα από τα διόδια που εισέπραττε για τη διέλευση, ενισχύοντας τη στρατιωτική και οικονομική της ηγεμονία. Η Δίολκος αποτελείται από μεγάλες πλάκες πωρόλιθου με εμφανείς, παράλληλες αυλακώσεις. Αυτές οι αυλακώσεις δεν ήταν τυχαίες: λειτουργούσαν ως ράγες έλξης! Τα μικρότερα πλοία (ολκάδες) ή τα πλοία που δεν ήταν βαριά φορτωμένα, ανέβαιναν σε μια ειδική ξύλινη πλατφόρμα με ρόδες, που ονομαζόταν «ολκός».
Η πλατφόρμα, μαζί με το πλοίο, συρόταν κατά μήκος των αυλακώσεων, χρησιμοποιώντας τη δύναμη ανθρώπων ή/και ζώων. Φανταστείτε δεκάδες σκλάβους να σέρνουν ένα πλοίο, σαν ένα γιγάντιο φορτίο, πάνω στη στεριά! Για τα μεγαλύτερα πλοία, γινόταν εκφόρτωση του φορτίου στο ένα λιμάνι, μεταφορά του φορτίου χερσαία (με κάρα) και επαναφόρτωσή του σε άλλο πλοίο στον αντίπερα κόλπο. Η Δίολκος ήταν, με σύγχρονους όρους, ένα μεταφορικό σύστημα συνδυασμένων μεταφορών (intermodal transport) αιώνες πριν από την εποχή του.