Γράφαμε χθες ΕΔΩ και δώσαμε μια πρώτη προσέγγιση για την Ξάνθη. Και λέγαμε πως η Ξάνθη, ως χωριό την αρχή, βρισκόταν στο πέρασμα του ποταμού Κοσσινίτη – Κοσύνθου, ακριβώς στην είσοδο της χαράδρας, προς το εσωτερικό της ορεινής περιοχής… Δείτε μερικές φωτογραφίες του ποταμού με το λίγο νερό που έχει σήμερα.
Το χωριό αυτό στα αρχαιοθρακικά ονομαζόταν Πάρα (το) και σήμαινε το πέρασμα, διάβαση. Είχε δηλαδή την ίδια έννοια με το νοτιοελληνικό πόρος: διάβαση. Με την πάροδο του χρόνου το όνομα του χωριού αυτού ενώθηκε με το άρθρο «το» και έτσι μετονομάσθηκε σε Τόπαρα ή Τόπειρος με την ίδια πάντα σημασία. Εχουμε γράψει και το σπίτι του Μάνου Χατζηδάκη. Δίτε το ΕΔΩ.
Με τη διέλευση της Εγνατίας οδού μέσα από το χωριό αυτό (100 π.Χ.) το Τοπάρα αναπτύχθηκε σε πλούσια πόλη και ακμαία, «ελεύθερη» με δικά της νομίσματα (2ος αιώνας μ.Χ.). Την εποχή του Χαλκού η περιοχή δέχεται επιδράσεις από την Τροία, τη Λέσβο και τη Λήμνο. Σύμφωνα με τον Όμηρο, οι Θράκες είναι καλοί πολεμιστές, με γυμνασμένα άλογα και αξιόλογη μεταλλουργία χρυσού και αργύρου.